SAVUNMA MEKANİZMALARI
Kayıt Tarihi: 06.02.2022 20:52 - Son Güncelleme: 07.10.2025 05:29
Olumsuz durum ve olaylarla karşılaştığımızda nasıl davranırız ne yaparız bu soruya cevap verebilmek için savunma mekanizmalarını bilmek gerekir;
Savunma mekanizmaları günlük yaşamda hepimizin sıkça kullandığı ancak kullanma dozu arttıkça bazı bozuklukların ortaya çıkmasına neden olabilir. Savunma mekanizmaları, günlük yaşamda sorunlarla başa çıkmak için kullanılır. Kişi bir tehlike ile karşılaştığında dengesini sarsabilecek durum veya olaylara karşı dengesini koruyabilmek adına savunma mekanizmalarına başvurur. Aslında temelde işlevi ruhsal olarak bütünlüğü koruyucu özelliktedir. Savunma mekanizmaları, kaygıyı azaltır ve pek çoğumuz farkında olmadan kullanırız ancak aşırı kullanılması psikopatolojiye işaret eder. Belli başlı savunma mekanizmaları şunlardır;
Bastırma
Egoyu rahatsız eden tüm dürtü, duygu ve deneyimlerinin bilinç dışına itilmesi ve orada tutulmasıdır. Çocukluğumuzla ilgili hatırlayamadığımız çoğu şey bastırma nedeniyledir. Oldukça zihinsel enerji tüketen bir savunmadır. Bir kişinin kendini tanımasının ve bilmesinin bastırmayı az kullanmakla olacağı ileri sürülebilir. Kısaca, bizde derin kaygı uyandırabilecek düşünceleri bilinç altına iterek bastırır ve böylece olumsuz düşüncenin etkisi altında ortaya çıkabilecek kaygıyı önlemiş oluruz. Kişinin istemediği ve ona acı veren istek ve arzuları bilinç dışına iterek orada tutar. Ancak baskı altına alınan ya da bastırılan bu duygular düşünceler ve geçmiş yaşantılar çoğu kez simgesel bir biçimde rüyalarda ya da dil sürçmeleri şeklinde kendini gösterir.
Akla uygunlaştırma
Egoyu rahatsız eden, acı veren, sıkıntı yaratan durumlardan kaçınmak için akla yatkın görünen bir neden bulmaktır. "Bahane bulmak" deyimi çok uygundur. Örneğin cinsellikle ilgili korku ve kaygıları olan bir insan "öpüşmekten mikrop bulaşır" diyerek kendini rahatlatması ve akla uygunlaştırmadır.
Yansıtma
Kişinin kendinde varolan kabul edilemeyen dürtü ve istekleri sanki karşısındaki insanda varolduğunu ve kendisine yöneltiliyor gibi
yorumlanmasıdır. Örneğin bir genç kıza karşı ilgisi olan delikanlının, genç kızın birtakım hareketlerinden kızın kendisine ilgisinin olduğunu çıkarsaması. Ya da çok öfkeli bir insanın "bende öfke veya kızgınlık yok onlar bana öfkeliler" demesi.bir çıkış yolu yaratarak dengenin sürmesini sağlaması. Aynı zamanda, bireylerin bu mekanizmayı kullanarak kendi eksikliklerinin ya da başarısızlıklarının sorumlusu olarak diğer kişileri göstermeleri de yansıtma olarak nitelendirilebilir. Yadsıma – İnkar
Benlik için tehlike oluşturabilecek bir uyaranın yok sayılmaması, görmezden gelinmesidir. Örneğin babası ağır ve ölümcül hastalığa sahip bir kişinin sanki çok güçlü kurtuluş umudu varmış gibi babasının durumuna ilişkin duyguları hiç yaşamaması. Ya da kanserli bir kişinin hiçbir şey olmayacakmış gibi yaşaması şeklinde tanımlanır. İnsan biyolojisi dış dünyadan bir tehlike geldiğinde kaçabilir veya savaşabilir. Burada bir dış tehlike söz konusudur. Ancak benliğin savunma mekanizmaları denilince kişinin içinden gelen bir tehlikeli ve çok güçlü dürtü veya varolan içsel dengeyi sarsabilecek uyarana karşı savunma yollarını anlamaktayız. Bu savunma mekanizmaları eğer benliği kuvvetlendirici etkilerde bulunurlarsa sağlıklı, fakat benliğin işlevini engelleyici etkilerde bulunurlarsa patolojik olarak görülürler. Kendinizin farkına varabildiğimiz bir hayat yaşamanız dileğiyle keyifli bir hafta dilerim.
YORUM YAP
Duygu Özer
